Είναι μια μορφή αναπτυξιακής διαταραχής του συντονισμού των κινήσεων ενός παιδιού. Οι δυσκολίες εμφανίζονται κυρίως στην λεπτή και αδρή κινητικότητα. Τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι η δυσπραξία σχετίζεται με δυσκολίες στην οργάνωση και στον σχεδιασμό των καθημερινών δραστηριοτήτων στη ζωή ενός παιδιού.
Είναι το αποτέλεσμα μη αποτελεσματικής επικοινωνίας μεταξύ εγκεφάλου και σώματος (σκέψης και πράξης), όπου ο βαθμός διαφέρει από άτομο σε άτομο και επηρεάζει κυρίως αγόρια.
Συχνά συνυπάρχει με άλλες δυσκολίες, όπως δυσλεξία ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μέσω προγραμμάτων παρέμβασης εργοθεραπείας και λογοθεραπείας.
Το παιδί με δυσπραξία δυσκολεύεται:
• Να ντυθεί, να γδυθεί, να φάει χωρίς να λερωθεί, να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα
• Να βαδίσει χωρίς να σκοντάψει πάνω σε πράγματα
• Να κοιμηθεί ήρεμα χωρίς να ξυπνήσει
• Να τρέξει, να κάνει ισορροπία στο ένα πόδι, να πηδήξει, να χορέψει με ρυθμό, να σκαρφαλώσει
• Να μάθει ποδήλατο ή να παίξει με τη μπάλα
• Nα γράψει, να ζωγραφίσει ή να κόψει
• Να ακολουθήσει οδηγίες
• Να αντιγράψει από τον πίνακα
• Να συνθέσει παζλ ή να κατασκευάσει με τουβλάκια
• Να αρθρώσει σωστά τις λέξεις
• Να διατηρήσει την προσοχή του
• Να διαβάσει σωστά και με άνεση
• Να θυμηθεί τις υποχρεώσεις του
• Να κάνει φίλους
• Να ελέγξει τη συμπεριφορά και τα συναισθήματά του (υψηλά επίπεδα υπερέντασης με συναισθηματικές εκρήξεις)
Χαρακτηριστικά
Α. 0 έως 3 ετών
• Αργεί να κατακτήσει αναπτυξιακούς στόχους (πχ να περπατήσει, να καθίσει)
• Συνήθως δεν μπουσουλάει αλλά περπατάει κατευθείαν
• Δεν έχει σταθερή και καλή λαβή σε αντικείμενα
Β. 3 έως 5 ετών
• Έχει υψηλό επίπεδο διέγερσης (έντονη κινητικότητα)
• «Πέφτει» συχνά κάτω ή σκοντάφτει σε έπιπλα ή αντικείμενα
• Όταν τρέχει, τα χέρια του είναι χαλαρά
• Δυσκολεύεται να κάνει πετάλι
• Δεν έχει αίσθηση του κινδύνου
• Δημιουργεί ακαταστασία όταν τρώει
• Αποφεύγει τα κατασκευαστικά παιχνίδια (πχ lego)
• Δυσκολεύεται να κρατήσει τον μαρκαδόρο και το ψαλίδι σωστά
• Δεν υπάρχει εμφανές επικρατέστερο χέρι (δεξί ή αριστερό)
• Δεν συγκεντρώνεται εύκολα
• Δυσκολεύεται στην ισορροπία, στα πηδηματάκια και στο κουτσό
Γ. 5 έως 9 ετών
• Δεν μπορεί να ακολουθήσει το σχολικό πρόγραμμα
• Δυσκολεύεται στα ομαδικά παιχνίδια
• Αργεί να ντυθεί και να ξεντυθεί
• Έχει άσχημο γραφικό χαρακτήρα
• Έχει δυσκολία στη μνήμη
• Είναι κινητικό παιδί
• Δυσκολεύεται στις σχέσεις με τα άλλα παιδιά
• Έχει διάσπαση προσοχής
• Έχει χαμηλή σχολική επίδοση
• Η δυσπραξία απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και ένταξη του παιδιού σε πρόγραμμα εργοθεραπείας ή/και φυσικοθεραπείας
Συμβουλές
• Να κάνετε δραστηριότητες που απαιτούν τη συμμετοχή όλης της οικογένειας εξίσου (πχ πλύσιμο πιάτων, άπλωμα ρούχων, σκούπισμα).
• Ενθαρρύνετε το παιδί να κάνει εξωσχολικές δραστηριότητες (πχ κολύμβηση).
• Να ακούτε το παιδί σας όταν σας λέει ότι δεν καταφέρνει κάτι και να το ενθαρρύνετε να εκφράζεται.
• Να αφιερώνετε 15 λεπτά καθημερινά ως αποκλειστική ενασχόληση με το παιδί σε δραστηριότητα που εκείνο επιθυμεί.
• Να κανονίζετε κάθε Σ/Κ να έρχεται σε επαφή με άλλα παιδιά ίδιας ηλικίας και να παίζει.